مطالبی در باره ی سنسور ها
سنسورهای نوری
سنسورهای نوری یکطرفه
این سنسورها بر اساس ارسال امواج مادون قرمز مدوله شده و دریافت بازتابش امواج از سطوح مختلف عمل می کنند.
سنسورهای نوری رفلکتوری
این سنسورها بر
اساس ارسال امواج مادون قرمز مدوله شده و دریافت انعکاس این امواج از رفلکتور عمل
می کنند.
برخی از
کاربردهای این سنسورها در شکلهای زیر نشان داده شده است .
سنسورهای نوری دو طرفه
این سنسورها بر
اساس ارسال امواج مادون قرمز مدوله شده و دریافت این امواج توسط گیرنده که در
مقابل فرستنده نصب می شود عمل می نمایند.
برخی از
کاربردهای این سنسورها در شکلهای زیر نشان داده شده است .
سنسور چیست؟
سنسور المان حس کننده ای است که کمیتهای فیزیکی مانند فشار، حرارت ،رطوبت، دما و ... را به کمیتهای الکتریکی پیوسته (آنالوگ) یا غیرپیویسته(دیجیتال) تبدیل می کند.این سنسورهادر انواع دستگاههای اندازه گیری سیستمهای کنترل آنالوگ و دیجیتال مانند PLC مورد استفاده قرار می گیرند. عملکرد سنسورها و قابلیت اتصال آنها به دستگاههای مختلف از جمله PLC باعث شده است که سنسور بخشی از اجزای جدانشدنی دستگاه کنترل اتوماتیک باشد. سنسورها اطلاعات مختلف از وضعیت اجزای متحرک سیستم را به واحد کنترل ارسال نموده و باعث تغییر وضعیت عملکرد دستگاهها می شوند.
سنسورهای بدون تماس:
سنسورهای بدون تماس سنسورهائی هستند که با نزدیک شدن یک قطعه وجود آن را حس کرده و فعال می شوند. این عمل به نحوی که در شکل زیر نشان داده شده است می تواند باعث جذب یک رله کنتاکتور و یا ارسال سیگنال الکتریکی به طبقه ورودی یک سیستم گردد.
سنسورهای القائی :
سنسورهای القائی سنسورهای بدون تماس هستند که تنها درمقابل فلزات عکس العمل نشان میدهندو میتوانندفرمان مستقیم به رله هاشیرهای برقی سیستمهای اندازه گیری و مدارات کنترل الکترونیکی(مانند PLC) ارسال نمایند.
اساس کار و ساختمان سنسورهای القائی :
ساختمان این سنسورها ازچهار طبقه تشکیل می شود:
قسمت اساسی این سنسورها از اسیلاتور با فرکانس بالا تشکیل یافته که می تواند توسط قطعات فلزی تحت تاُثیر قرار گیرد. این اسیلاتور باعث به وجود آمدن میدان الکترومغناطیسی درقسمت حساس سنسورمی شود. نزدیک شدن یک قطعه فلزی باعث بوجود آمدن جریانهای گردابی در قطعه گردیده و این عمل سبب جذب انرژی میدان می شود و در نتیجه دامنه اسیلاتور کاهش می یابد.از آنجا که طبقه دمدولاتور آشکارساز دامنه اسیلاتور است در نتیجه، کاهش دامنه اسیلاتور توسط این قسمت به طبقه اشمیت تریگر منتقل می شود.کاهش دامنه اسیلاتور باعث فعال شدن خروجی اشمیت تریگر گردیده و این قسمت نیز به نوبه خود باعث تحریک طبقه خروجی می شود.
سنسور القائی خاص
سنسور القائی نامور
(استانداردDIN19234)
سنسورهای دو سیمه هستند که مقاومت داخلی آنها بر حسب فاصله
قطعه از سنسور تغییر می کند.
معمولا اتصال این سنسورها به منبع تغذیه از طریق یک مقاومت 1kΩصورت می گیرد.
سنسور القائی آنالوگ
سنسور های القائی آنالوگ سنسورهایی هستند که در مقابل فلزات عکس العمل نشان می دهند.این عکس العمل بصورت ولتاژ یا جریان خطی در خروجی ظاهر می شود. منحنی زیر نمونه ای از مشخصه خروجی این سنسورها را نشان می دهد.
با توجه به منحنی مشخصه فوق، ملاحظه می گردد که ابتدا و انتهای منحنی غیر خطی است. این سنسورها در قطرهای مختلف و نیز بصورت مکعبی تولید می شوند.
سنسور القائی سرعت
سنسور های القائی سرعت سنسورهایی هستند که بمنظور اندازه گیری سرعت استفاده می شوند. ( اسپید مانیتور )
در قسمت حساس این سنسورها، میدان مغناطیسی وجود دارد و این میدان در اثر حرکت چرخ دنده ها تغییر می کند. از آنجا که خروجی این سنسورها سلفی می باشد، این تغییرات میدان بصورت پالسهایی در خروجی ظاهر می شوند. برخی از این سنسورها نیاز به تقویت کننده در خروجی دارند.
سنسورهای خازنی
سنسورهای خازنی،سنسورهای
بدون تماس و بدون کنتاکت الکتریکی هستند که در مقابل فلزات و اغلب غیر فلزات عمل
می نمایند.این سنسورها برای کنترل سطوح در مخازنی که از مواد پودری ، مایع و یا
دانه دانه پر شده اند مناسب می باشند.همچنین از آنها می توان به عنوان مولد پالس
بمنظور کنترل وضعیت برنامه ماشین آلات،برای شمارنده ها و آشکارسازی تقریباً تمام
مواد فلزی و غیرفلزی استفاده کرد.
عملکرد :
ساختمان اساسی
این سنسورها از چهار قسمت تشکیل شده است :
قسمت اساسی اسیلاتور از دو قطعه فلزی تشکیل شده،وضعیت قرارگیری این قطعات فلزی نسبت به هم طوری است که باعث ایجاد یک ظرفیت خازنی می شود.هر گاه قطعه ای با ضریب الکتریکی E به صفحه حساس نزدیک گردد باعث تغییر ظرفیت خازنی بین صفحات می شود.این تغییر ظرفیت خازنی باعث تغییر دامنه خروجی اسیلاتور می شود.
دمدولاتور دامنه اسیلاتور را آشکار می کند و این مقدار را با سطح مرجع مقایسه می نماید.هر گاه دامنه این مقدار از دامنه مرجع بیشتر باشد،خروجی سنسور تحریک می شود.آمپلیفایر خروجی وظیفه تاَمین جریان را بر عهده دارد.
سنسورهای مغناطیسی
این سنسورها در مجاورت میدان مغناطیسی عمل می نمایند.هر گاه یک قطعه آهنربا در مقابل این سنسور قرار گیرد کنتاکت آن عمل خواهد کرد.
هرگاه بار سلفی به این نوع سنسورها وصل گردد،بمنظور حفاظت و عمر طولانی بهتر است از ترکیب C وR طبق شکل زیر استفاده کرد.
سنسور نخ
سنسور نخ جهت
تشخیص پارگی انواع نخ طراحی گردیده است و در ماشین های نساجی،دستگاههای بافندگی و
ریسندگی مورد استفاده قرار می گیرد.
سنسور نخ در
صورت پارگی نخ،دستگاه مورد نظر را سریعاً متوقف می سازد،تا از خسارت و اتلاف وقت
جلوگیری گردد.
عملکرد سنسور نخ :
هنگامی که نخ
در داخل شیار قرار دارد خروجی سنسور در حالت غیرفعال می باشد.در صورت پارگی
نخ،خروجی از طریق پایه های شماره 4 یا 5 به رله فرمان توقف دستگاه را می دهد.
اگر به هر
دلیلی نیاز باشد سنسور از مدار خارج گردد،ابتدا نخ را از شیار خارج کرده و لمسی شش
گوش روی سنسور را که در مرکز آن یک LED قرمز رنگ قرار دارد،با نوک انگشت لمس
می کنیم. که در این صورت،LED قرمز روشن خواهد شد.
جهت فعال ساختن
مجدد سنسور کافی است،نخ را در داخل شیار U شکل حدود 3ثانیه به حرکت در آورد.در
این صورت سنسور به طور اتوماتیک در مدار قرار می گیرد و LED قرمز رنگ خاموش می شود.
سنسورهای کنترل سطح
سنسورهای خازنی کنترل سطح
سنسورهای خازنی
کنترل سطح بمنظور تشخیص وجود مواد در مخازن فلزی بکار گرفته می شود.سطح مواد
پودری،دانه دانه،میعات و ... که در مخازن فلزی انباشته می شوند را می توان توسط
این سنسورها کنترل کرد.
اساس کار این
سنسورها بصورت زیر است :
سنسورهای مغناطیسی کنترل سطح
سنسورهای
مغناطیسی کنترل سطح برای تشخیص سطح میعات در یک یا چند نقطه مشخص در مخازن بکار می
روند.این سنسور که بصورت عمودی بدون نیاز به منبع تغذیه در مخزن نصب می شود دارای
شناوری از جنس پلی آمید است که در سطح مایعات موجود در مخزن قرار می گیرد و به
همراه مایع جابجا می شود.
حرکت شناور در
طول میله باعث تحریک سویچهای داخل میله می گردد و خروجی دستگاه را فعال می کند.
توجه: طول میله
و محل قرار گرفتن سویچ طبق سفارش قابل تغییر است.
سنسورهای نوری کنترل سطح
سنسورهای نوری
کنترل سطح به منظور تشخیص سطح مایعاتی مثل الکل،اتر،آب مقطر،انواع اسیدها و روغن
های صنعتی،... بکار می روند .
این سنسورها،بر
مبنای ارسال امواج مادون قرمز مدوله شده و دریافت امواج شکست یافته از نوک منشوری
شکل سنسور عمل می نمایند.
اگر نوک سنسور
در تماس با مایع باشد زاویه شکست امواج تغییر یافته و به گیرنده نمی رسند و خروجی
سنسور تغییر حالت می دهد.
جنس بدنه این
سنسورها از فولاد ضدزنگ و جنس پروب آنها از آکرولیک انتخاب شده است که در مقابل
مایعات مختلف و اسیدها بسیار مقاوم می باشد.
منابع تغذیه سنسور
منابع تغذیه سنسور
برای استفاده از
سنسورهای DC در شرایطی که فقط منابع ACدر دسترس می باشد می توان از منبع تغذیه مربوط به این سنسورها استفاده نمود.
در این منابع تغذیه
از یک رله داخلی بمنظور فرمان خروجی استفاده شده است.
منابع تغذیه تاخیری
این منابع تغذیه دارای دو زمان تاخیربه هنگام وصل و هنگام قطع می باشد.تغییر زمان تاخیر در حالت وصل یا قطع توسط دو پتانسیومتر روی پانل انجام می گیرد.
مزایای سنسورهای بدون تماس:
سرعت سویچینگ زیاد
سنسورها در مقایسه با کلیدهای مکانیکی از سرعت سویچینگ بالایی برخوردارند بطوری که برخی از سنسورهای تبریز پژوه (سنسور القائی سرعت) با سرعت سویچینگ تا25 کیلوهرتز کار می کنند.
طول عمر زیاد
بدلیل نداشتن کنتاکت مکانیکی و عدم آب ،روغن ،گرد و غبار و ... داری طول عمر زیادی هستند.
عدم نیاز به نیرو و فشار
با توجه به عملکرد سنسور هنگام نزدیک شدن قطعه ، به نیرو و فشار نیازی نیست.
قابل استفاده در محیط های مختلف با شرایط سخت کاری
سنسورها در محیط های با فشار زیاد ، دمی بالا ، روغنی ، آب و ... قابل استفاده می باشد.
عدم ایجاد نویز در هنگام سویچینگ
به دلیل استفاده از نیمه هادی ها در طبقه خروجی ، نویزهای مزاحم Bouncing noise ایجادنمی شود.
کاربرد سنسورها :
برخی از کاربرد سنسورها در شکلهای زیر نشان داده شده است
وجود انواع فلومترهای متعدد، تکنیکهای مختلفی را نیز برای اندازه گیری فلو دربر می گیرد؛ با این توضیح که هر کدام دارای نقاط قوت و ضعف خاص خویش می باشند. در حالت کلی برای کمترین عدم قطعیت در اندازه گیری، اندازه گیرهای جابجائی (Displacement) بهترین گزینه هستند. نوع الکترومغناطیس، بازه فلوی گسترده تری را فراهم می آورند در حالیکه معمولا اندازه گیرهای توربینی بهترین گزینه برای بالاترین تکرارپذیری کوتاه مدت هستند. با این وجود، لوحه های روزنه دار (Orifice plate) متداولترین اندازه گیری است که در طول تاریخ اندازه گیری فلو مورد استفاده قرار گرفته است.
از جمله ی مفروضات مطرح در انتخاب فلومتر باید به نصب، موقعیت محیطی و اقتصادی بودن کاربری اشاره نمود. آیا قرار است اندازه گیر به حالت افقی، عمودی یا شیب دار نصب شد؟ آیا جریان فلو، یکطرفه یا دوطرفه خواهد بود؟ چه مزاحمتهائی نظیر زانویی ها و شیرها در مسیر جریان مستقیم یا معکوس فلو وجود خواهد داشت؟ منابع تغذیه در کجا قرار دارند و آیا AC، DC، باتری یا خورشیدی هستند؟ همه اینها بعلاوه فضای دسترس پذیری برای سایز اندازه گیر انتخاب شده و قابلیت وصول خدمات، در زمره فرضیات اساسی نصب هستند.
درجه حفاظت دستگاه بر اساس موقعیت محیطی اندازه گیر، قابل تعیین است. پاسخ به پرسشهائی نظیر آیا در محیط ماده خورنده وجود دارد؟ آیا باید بهداشتی باشد؟ آیا امکان اشتعال وجود دارد؟ ما را به درجات حفاظتی همچون IP65 یا IP68 خواهد رساند. برای عملیات در محیطهای خطرناک، ایمنی ذاتی (Intrinsic Safety: IS) و تائیدیه ضدانفجار بودن برای دستگاه نیز لازم است.
مسائل اقتصادی اندازه گیری فلو، موضوعی فراتر از صرفا بهای خرید دستگاه است. مواردی در نصب همچون نگهدارنده های مکانیکی و الکتریکی، چمبرها، کاهش دهنده ها و pipework جریان مستقیم و معکوس و در عملیات، هزینه های پمپاژ و مصرف برق بعلاوه مسائل نگهداری باید در زمره هزینه ها، مد نظر قرار گیرند. قابلیت اطمینان اندازه گیر نیز پارامتری است که در بلندمدت، دارای تاثیر چشم گیر بر روی هزینه و بهره وری می باشد.
سنسور ارتعاشی شتاب سنج
نسبت هماهنگی سیستم جرم-فنر، در سنسورهای شتاب سنج بسیار بالاست. یعنی این سنسور در فرکانسهای زیر فرکانس طبیعی خود کار میکند. از خاصیت پیزوالکتریکی کوارتز برای تبدیل حرکات مکانیکی استفاده میشود. خاصیت پیزوالکتریک باعث شارژ الکتریکی در انتهای کریستالی که تحت نیروی فشار یا کشش است میگردد. شارژ الکتریکی، حاصل جابجائی مولکولهای قطبی در کریستال میباشد.
شکل 17-3 ساختمان یک سنسور شتاب سنج از نوع فشاری را نشان میدهد. در این نوع سنسور دیسکهای سرامیکی پیزوالکتریک توسط یک جرم تماسی، بارگذاری اولیه (Preload) میشوند. با این ترکیب، دیسکهای سرامیکی پیزوالکتریک نقش فنر را در سیستم جرم و فنر ایفاء میکنند. اگر این دیسکها در معرض ارتعاش واقع گردند، جرم تماسی، نیروی متناوبی را روی دیسکها اعمال میکند که بر اثر وجود خاصیت پیزوالکتریک، بار الکتریکی در دیسکها تولید میگردد. مقدار بار الکتریکی تولید شده متناسب با مقدار شتاب ارتعاش است.
این بار الکتریکی بوسیله یک تقویت کننده تعبیه شده، به ولتاژ الکتریکی تبدیل میگردد. تشدیدهای فرکانس بالا در این سنسورها بدلیل ترکیب ساختاری آنها، اتفاق می افتد. این فرکانس در شتاب سنجهائی که عمدتا در صنایع کاربرد دارند، در حدود 35 کیلوهرتز است که حد بالای فرکانس کاری مجاز، تقریبا 20 کیلوهرتز و حد پائین تقریبا 1 کیلوهرتز میباشد.
در سنسورهای شتاب سنج نیاز به مدار خطی کننده نمی باشد، در دستگاه عیب یاب، سیگنال خروجی متناسب با شتاب سنسور، با عمل انتگرال گیری به سیگنال سرعت ارتعاشی و با عمل انتگرال گیری مجدد به سیگنال جابجائی ارتعاشی (اگر نیاز باشد) تبدیل میگردد.
طریقه اندازه گیری با سنسور شتاب سنج، با روشی که در اندازه گیری با سنسور سرعت بیان گردید، یکسان است. یعنی اندازه گیری میتواند با استفاده از پروب، نگه دارنده مغناطیسی یا بستن با پیچ انجام گردد.
نگه داری سنسور بوسیله دست
در حالت کلی ساده ترین و سریعترین روش میباشد. بایستی توجه کرد که بعلت امکان وجود تشدید در محل تماس بین نوک پروب وسطح نقطه اندازه گیری، محدوده فرکانسی مفید و قابل استفاده در سنسور محدود میباشد. (شکل 22-3). در طول مدت انجام اندازه گیری، نگه داری سنسور در جهت مستقیم مهم است و حرکت دادن سنسور موجب بروز خطا در نتایج اندازه گیری میگردد.
اگر قرار است اندازه گیریها مرتبا انجام گردند، توصیه میشود یک سوراخ کوچک یا یک نشان برای قرار دادن نوک پروب ایجاد گردد. این امر به شما کمک میکند تا مطمئن شوید اندازه گیریها در هر نوبت دقیقاً در یک نقطه انجام میگردند.
نصب کردن سنسور با یک نگه دارنده مغناطیسی
بر خلاف روش نگه داری با دست، نصب کردن سنسور با یک نگه دارنده مغناطیسی روی نقطه اندازه گیری، محدوده فرکانسی قابل استفاده وسیعی را فراهم می سازدو حرکت کردن سنسور در طول مدت اندازه گیری منتفی میباشد. عمل نصب سنسور تقریباً سریعتر از روش نگه داری با دست میباشد.
با این حال، سطح نقطه اندازه گیری بایستی طبیعتا مغناطیس پذیر بوده و نیز عاری از هر گونه کثافت، روغن یا گریس باشد. شکل 20-3 یک نمونه سنسور ارتعاشی شتاب سنج را با نگه دارنده مغناطیسی نشام میدهد.
نصب سنسور به کمک پیچ
از نظر فنی بهترین روش برای نصب سنسور، پیچ کردن آن در محل اندازه گیری است. اما از این روش به ندرت برای اندازه گیری ارتعاش مطلق یاتاقان استفاده میشود. محدوده فرکانسی قابل استفاده وسیع و قابلیت خوب اندازه گیری مجدد از مزایای این روش محسوب میشود.
عیب این روش آن است که برای هر نقطه بایستی یک پیچ یا واسطه مناسب تهیه گردد. این بدین معناست که در روش فوق زمان بیشتری نسبت به نگه داری با دست یا آهنربا، جهت اندازه گیری صرف میشود. شکل 21-3 سه روش ممکن برای پیچ کردن سنسور روی محل مورد نظر را نشان میدهد.
اتصال دهنده های آسان و سریع، بطور نمونه انواع پروبها، عموما در عمل مورد قبول نمیباشند. معایب بسیار مهم این نوع روشهای نصب عبارتند از:
کاهش قابل توجه در محدوده فرکانسی قابل استفاده بعلت فرکانس تشدید ناشی از ترکیب میله فنری با جرم سنسور
تضعیف قابلیت اندازه گیریها در مدت زمان طولانی بعلت تغییر در رفتار دینامیکی مجموعه نگه دارنده سنسور در اثر استهلاک و سایش
شکل 22-3 خلاصه ای از مزایا و معایب و محدوده فرکانسی قابل استفاده در روشهای متداول نصب سنسور را نشان میدهد.
معایب و مزایای سنسور شتاب سنج عبارتند از:
مزایا
ساختمان مقاوم
حساسیت نداشتن به میدانهای معناطیسی
قابل استفاده در هر جهت
ابعاد کوچک
بدنه فولادی زنگ نزن و غیر قابل نفوذ
معایب
سنسور جهت فعال شدن به تغذیه خارجی نیاز دارد
داشتن حساسیت پائین در اندازه گیری از فرکانسهای پائین
اطلاعات کلی در باره نویسنده وبلاگ: